De wereld is rijk aan mensen met verschillende achtergronden; we leven en werken in een diverse wereld. We zijn allemaal aan elkaar verbonden. Nu meer dan ooit. De verschillende vormen van social media maar ook andere technologische communicatiemiddelen spelen hier een grote rol in.
Ook de samenstelling van ons eigen land en onze eigen regio kent een grotere diversiteit dan – laten we zeggen – het begin van de vorige eeuw. In ons werk gaan we ook meer de grens over, niet altijd fysiek, maar wel in contacten. Er worden verschillende talen gesproken, we hebben collega’s uit en/ of in andere landen, we werken samen met bedrijven in een ander land of we werken voor een bedrijf dat in meerder landen opereert. We hebben in ons leven dus op verschillende manieren te maken met een tal van mensen met uiteenlopende en diverse achtergronden.
Het kunnen voeren van de interculturele dialoog is daarom van groot belang. Een interculturele dialoog is vooral een dialoog tussen mensen (niet tussen twee of meer culturen). Respect, openheid en handvatten om een dergelijk gesprek aan te gaan, zijn hierbij belangrijk. Onderwijs is één van de omgevingen waarin we deze waarden mee kunnen geven aan de jongeren (onze leerlingen en studenten). We kunnen op verschillende manieren aandacht hebben voor de persoonlijke ontmoetingen en ervaringen van onze studenten met “culturele anderen”. Een van die manieren – die laagdrempelig en praktisch is – is de story circle.
Een story circle is een activiteit die je met verschillende groepen (studenten) kunt doen. Het duurt idealiter 120 minuten. Studenten vertellen elkaar in een veilige setting en op vrijwillige basis[1] persoonlijke verhalen.
Door mee te doen aan story circle, ontwikkelen deelnemers elementen van interculturele competentie, zoals groter zelfbewustzijn, openheid, respect, reflectief vermogen, groter bewustzijn van anderen en uiteindelijk meer culturele bescheidenheid. Het borduurt voort op het werk van UNESCO om “leerlingen” de empathie en solidariteit te geven om als wereldburgers te handelen. Er wordt zo bijgedragen aan SDG 4 (Ensure inclusive and equitable quality education and promote lifelong learning opportunities for all) en SDG 16 (Promote peaceful and inclusive societies for sustainable development, provide access to justice for all and build effective, accountable and inclusive institutions). 
Interculturele competenties ontwikkelen is een proces dat levenslang duurt. Een eenmalige training of ervaring is niet voldoende om intercultureel competent te worden. Sterker nog, “interculturele” competenties ontwikkelen namelijk niet zomaar door mensen van een andere cultuur te ontmoeten; ook niet als je een tijdje in een ander land verblijft). Om daadwerkelijk te leren van deze ervaringen is kritische reflectie belangrijk. De story circle is dan ook niet de geheime sleutel of de oplossing om (ineens) verschillen te overbruggen. Nee, het is een manier om mensen bij elkaar te brengen en ze in een veilige setting ervaringen te laten delen. Om zo elkaar echt te ontmoeten en meer te leren over dat wat ze (mogelijk) bindt. Kritische reflectie is een onmisbaar onderdeel van een story circle die tot doel heeft om bij te dragen aan de ontwikkeling van interculturele competenties – of een stapje daarin te zetten. Door je te richten op het proces (i.p.v. het doel zelf) kun je je richten op realistische doelen, zoals het oefenen van “deep listening”, het vergroten van je eigen culturele (zelf-)bewustzijn, verschillen overbruggen op een respectvolle manier, empathie ontwikkelen, overeenkomsten ontdekken met anderen die wellicht in eerste instantie heel anders leken.
Tijdens de introductieweek van een opleiding aan de Haagse Hogeschool hebben collega’s in het hbo de story circles toegepast. In een gesprek gaf deze collega aan dat ze een sterke verbinding tussen de studenten heeft zien ontstaan en dat het middel krachtig bleek om de daadwerkelijk ontmoeting tussen mensen met verschillende verhalen te realiseren.
Pieternel Buschers gaat hiermee aan de slag binnen ROC van Twente. Ze begint bij de opleiding waar ze werkt (onderwijsassistent) maar gaat graag de organisatie in. Zo denken wij dat dit ook ingezet kan worden in een internationaal samenwerkingsproject, bijvoorbeeld met Oostenrijk en Duitsland waar studenten internationaal gaan ondernemen. De story circle kan dan een mooi startpunt zijn om elkaar te leren kennen en om een stap te zetten in de ontwikkeling van interculturele competenties.
Mocht je interesse hebben, dan horen we graag van je.
Meer lezen: https://en.unesco.org/themes/intercultural-dialogue/competencies
[1] Je kunt de setting bieden, maar deelnemers moeten openstaan om deel te nemen, enkele uitgangspunten respecteren en de vrijheid krijgen of ze iets delen en hoeveel ze willen delen.